Skutki konfliktu serologicznego

Skutki konfliktu serologicznego

O konflikcie serologicznym słyszał niemal każdy. Nie każdy jednak wie, jakie mogą być objawy i skutki konfliktu serologicznego, dlatego warto ten temat nieco szerzej omówić.

Kiedy pojawia się konflikt serologiczny

Aby doszło do konfliktu serologicznego, muszą zostać spełnione pewne warunki. Pierwszy z nich dotyczy czynnika krwi ciężarnej i płodu. Jeżeli kobieta ma grupę Rh- (czyli bez antygenu D), natomiast jej partner Rh+, wówczas istnieje spore ryzyko problemu. Ich dziecko może bowiem odziedziczyć ze strony ojca grupę Rh+ (czyli z antygenem D).

Organizm przyszłej matki, w momencie kontaktu z krwią dziecka (tzw. przeciek płodowo-matczyny), zaczyna się bronić, ponieważ obcy dla niego antygen odbiera wrogo, jako coś niebezpiecznego, z czym należy się zmierzyć. Układ immunologiczny próbuje się zatem ochronić przed zagrożeniem, wytwarzając przeciwciała, aby te dokonały zniszczenia czerwonych krwinek płodu.

Zazwyczaj ma to miejsce dopiero w czasie porodu, jednak może do niego doprowadzić również transfuzja krwi, krwotok, operacja wewnątrzmaciczna, poronienie, użycie brudnej igły lub strzykawki czy inwazyjne badanie prenatalne. Bardzo ważną informacją jest fakt, że wydzielane przeciwciała zostają zachowane w ciele matki (właściwość ta nazywana jest pamięcią immunologiczną), a zatem kolejne ciąże niosą za sobą jeszcze większe ryzyko.

Skutki konfliktu serologicznego

W momencie, gdy stwierdzony zostanie konflikt serologiczny skutki wiążą się przede wszystkim z wystąpieniem choroby hemolitycznej płodu lub noworodka. Przeciwciała, które niszczą erytrocyty dziecka, powodują u niego niedokrwistość.

Silna anemia nie jest jedynym symptomem. Jeśli nastąpi konflikt serologiczny objawy, z którymi trzeba się liczyć, to także powiększenie narządów wewnętrznych (głównie śledziona i wątroba). W cięższych przypadkach może dojść do niedotlenienia płodu, zahamowań rozwojowych, nieprawidłowości w obrębie komórek i tkanek, pojawienia się obrzęków, a czasami również do poronień. Trzeba jednak pamiętać, że takie skutki konfliktu serologicznego to dziś naprawdę rzadkość, która dotyczy tylko przypadków niezdiagnozowanych lub tych, u których nikt nie podjął się ani immunoprofilaktyki, ani leczenia choroby hemolitycznej płodu lub noworodka.

Znacznie rzadszym przypadkiem niż najpowszechniejszy (czyli dotyczący czynnika Rh) konflikt serologiczny jest także ten, który wynika z niezgodności głównych grup krwi matki i dziecka. Tu również może dojść do produkcji przeciwciał w momencie dostania się krwi płodu do krwiobiegu kobiety, a problem jest tak samo poważny już w pierwszej ciąży, jak i w kolejnych. Skutki konfliktu serologicznego tego typu są jednak zazwyczaj nieco łagodniejsze. Dotyczą przede wszystkim wzrostu poziomu bilirubiny i wystąpienia u dziecka żółtaczki. Może także dojść do anemii, a o wiele rzadziej do obrzęków mózgu i śmierci dziecka.

Leczenie konfliktu serologicznego

Gdy nastąpi konflikt serologiczny objawy i skutki są leczone kilkoma metodami. Niekiedy, zwłaszcza przy silnej niedokrwistości płodu, konieczne jest przeprowadzanie podczas ciąży transfuzji krwi. Z kolei żółtaczka po porodzie bywa zwalczana fototerapią. W trakcie ciąży (między 28. a 36. tygodniem jej trwania) ważne jest także stałe kontrolowanie wartości przeciwciał, które wydziela organizm matki. Jeśli ich poziom jest niebezpiecznie duży, czasem zapada decyzja o przyspieszeniu porodu. Najważniejszą sprawą jest jednak profilaktyka. Zastrzyk zawierający naturalną immunoglobulinę anty-D to dziś rzecz refundowana. Wykonanie go w dwóch dawkach – w 28 tygodniu ciąży i zaraz po porodzie daje ogromną, bo aż 98-99% szansę na uniknięcie wystąpienia konfliktu serologicznego.