Profilaktyka konfliktu serologicznego

Profilaktyka konfliktu serologicznego

Kobiety, które posiadają grupę krwi z czynnikiem Rh – , a ich partnerzy Rh+ bardzo obawiają się konfliktu serologicznego w czasie ciąży. Jednak nawet w przypadku wystąpienia niezgodności pomiędzy matką i dzieckiem, które dziedziczy czynnik Rh+ po ojcu, nie musi dojść do konfliktu serologicznego, czyli wytworzenia szkodzących płodowi przeciwciał. Chronione są zwłaszcza kobiety w pierwszej ciąży, która przebiega bez komplikacji. Jej umiejętne prowadzenie i przeprowadzanie regularnych badań prenatalnych, a także profilaktyka konfliktu serologicznego pozwalają zniwelować ryzyko niedokrwistości hemolitycznej u płodu w przypadku kolejnej ciąży.

Konflikt serologiczny – profilaktyka w ciąży

Każda kobieta w ciąży obligatoryjnie ma wykonywane badanie na określenie grupy krwi i obecność czynnika Rh. Jeśli kobieta ma grupę krwi A Rh -, a jej partner A Rh+ mamy do czynienia z niezgodnością w obrębie czynnika Rh. Taki wynik nie jest jednak jednoznaczny z tym, że płód musi być zagrożony konfliktem serologicznym, gdyż może się zdarzyć, że odziedziczy Rh po matce. Wtedy z całą pewnością do konfliktu nie dojedzie. Niemniej jednak częściej w takich przypadkach dziecko dziedziczy Rh+ po ojcu i w takiej sytuacji może dojść do konfliktu serologicznego.

Każda kobieta, niezależnie od grupy krwi i czynnika Rh, kierowana jest do dalszej diagnostyki tzw. odczynu Coombsa. To badanie pozwala stwierdzić czy organizm matki wytwarza przeciwciała, które mogą wywołać chorobę hemolityczną u dziecka. Jeśli wynik jest ujemny, a kobieta posiada w krwi czynnik Rh+, na tym się poprzestaje. Jeśli kobieta ma Rh-, badanie powtarza się jeszcze kilka razy w trakcie ciąży, gdyż w tej sytuacji zagrożona jest konfliktem serologicznym.

Profilaktyka konfliktu serologicznego – podawanie immunoglobuliny anty D

Jeśli ciąża kobiety zagrożona jest konfliktem serologicznym, w 28. tygodniu ciąży, jeśli do tej pory nie wytworzyły się przeciwciała, może otrzymać zastrzyk z immunoglobuliną anty D, co zapobiega wytwarzaniu przeciwciał.

Zwykle taką profilaktykę stosuje się dopiero w kolejnych ciążach, a nie w pierwszej. Jednak może się zdarzyć, że lekarz przed planowanym inwazyjnym badaniem w ciąży może wykonać kobiecie zastrzyk, co zabezpieczy dziecko przed wytworzeniem w organizmie matki groźnych dla jego zdrowia i życia przeciwciał, w sytuacji, gdy jest zagrożenie, że krew płodu dostanie się do krwioobiegu matki. Wszystkie kobiety, które w swojej krwi nie posiadają antygenu D, czyli posiadają czynnik Rh- po porodzie otrzymują profilaktyczny zastrzyk z immunoglobuliny anty D do 72 godzin po porodzie. W ten sposób przeciwciała nie wytwarzają się, a kobieta jest zabezpieczona na kolejną ciążę. Oczywiście taka ciąża również musi być monitorowana i także wykonuje się od początku badania na obecność przeciwciał mimo podania po zakończeniu poprzedniej ciąży immunoglobuliny anty D.

Skuteczna profilaktyka niweluje ryzyko konfliktu serologicznego. W przypadku wytworzenia przeciwciał, mogą one w kolejnych ciążach przenikać bezpośrednio przez łożysko, co nie ma raczej miejsca w przypadku pierwszej ciąży, dlatego tak ważna jest profilaktyka w pierwszej ciąży.

Badania wykonywane w ciąży mogą uratować życie dziecku. W przypadku stwierdzenia niedokrwistości, przy badaniu Dopplera, lekarz może zdecydować o transfuzji dopłodowej, dzięki której ciąża może być doprowadzona do szczęśliwego końca.

Poza konfliktem serologicznym może wystąpić również konflikt grupy krwi. W przypadku, gdy matka ma grupę 0, a dziecko dziedziczy po ojcu A, B lub AB, może dojść do wytworzenia przeciwciał. Następstwem tego jest żółtaczka u dziecka, która może objawić się już w pierwszej dobie. Skuteczne leczenie fototerapią przywraca noworodka do pełni zdrowia.