Konflikt serologiczny w ciąży

Konflikt serologiczny w ciąży

Wiele kobiet, które zagrożone były konfliktem serologicznym w pierwszej ciąży, zastanawia się czy kolejna nie będzie większym zagrożeniem. Współczesna medycyna ma jednak sposoby na radzenie sobie z konfliktem serologicznym. Jak ograniczyć ryzyko, gdy pojawia się konflikt serologiczny w ciąży?

Czym jest niezgodność serologiczna

Z niezgodnością serologiczną mamy do czynienia, kiedy kobieta posiada odczyn krwi Rh-, a jej partner Rh+. Dotyczy ona obecności lub braku w ścianach krwinek czerwonych antygenu D. Posiada go 85% ludzi, a 15% jest go pozbawiona. Dlatego niezgodność serologiczna u partnerów nie zdarza się często.

Może stanowić jednak problem w przypadku starania się o potomstwo. Jak wiadomo, dziecko dziedziczy grupę krwi najczęściej po jednym z rodziców. Podobnie odczyn Rh jest zawsze dziedziczony po jednym z rodziców. Jeśli przy niezgodności serologicznej u przyszłych rodziców dziecko odziedziczy Rh+ po ojcu, organizm matki może zacząć wytwarzać przeciwciała przeciwko antygenowi D u dziecka, co prowadzi do niedokrwistości hemolitycznej, która może być groźna dla życia płodu. Niemniej jednak, nawet jeśli dziecko dziedziczy RH po ojcu, nie zawsze dochodzi do konfliktu serologicznego w trakcie trwania ciąży.

Konflikt serologiczny w czasie ciąży – pierwsza ciąża może być bezpieczna

Konflikt serologiczny w pierwszej ciąży, nawet w przypadku niezgodności Rh u matki i płodu, nie zawsze występuje. Dlaczego tak się dzieje? Przyczyną jest bariera łożyskowa. Przeciwciała produkowane przez organizm matki nie są na tyle silne, by przedostać się przez łożysko i wyrządzić szkody. W pewnych sytuacjach, związanych z patologiami w czasie ciąży, może się jednak tak stać.

W przypadku, gdy pierwsza ciąża jest pozamaciczna, może dojść do konfliktu serologicznego. Wtedy w organizmie matki pozostają przeciwciała, które mogą być groźne w przypadku kolejnej ciąży, gdyż nawet w czasie jej prawidłowego przebiegu są już na tyle silne, zwłaszcza w II i III trymestrze, by pokonać barierę łożyskową.

Do konfliktu serologicznego dochodzi kiedy krew dziecka w ilości przynajmniej 0,2 ml dostanie się do krwioobiegu matki, co powoduje powstawanie przeciwciał. Z taką sytuacją mamy do czynienia w czasie porodu i cesarskiego cięcia. Z tego względu do 72 godzin każdej kobiecie z odczynem Rh- podawana jest immunoglobulina anty D w zastrzyku. Dzięki szybkiemu podaniu, nie powinny rozwinąć się przeciwciała. Zapobiega to problemom w przypadku kolejnej ciąży.

W pierwszej i kolejnej ciąży do konfliktu serologicznego może dojść jeszcze na skutek inwazyjnych badań prenatalnych, jeśli profilaktycznie przed badaniem nie została podana immunoglobulina. Do produkcji przeciwciał dochodzi również wtedy, gdy kobieta w ciąży, z odczynem krwi Rh-, miała krwotoki, zwłaszcza w II i III trymestrze.

Konflikt serologiczny w czasie ciąży – diagnozowanie i leczenie

Każda kobieta, niezależnie od grupy krwi, przechodzi w ciąży rutynowe badanie oznaczenia grupy krwi z odczynem Rh. Konieczna jest również znajomość grupy krwi i odczynu Rh partnera. Jeśli u partnerów występuje niezgodność, wykonywany jest odczyn Coombsa, który wskazuje czy w organizmie przyszłej matki są wytwarzane przeciwciała anty D. Jeśli organizm przyszłej matki wytwarza przeciwciała i ma ona odczyn krwi RH-, sprawdzane jest poprzez wyodrębnienie wolnego DNA płodu, czy jest tam obecny gen kodujący antygen D. Jeśli go nie ma, oznacza to, że dziecko ma taki sam odczyn krwi, jak matka i nie jest zagrożone konfliktem serologicznym. Jeśli ma Rh+, a organizm wytwarza przeciwciała, ciąża jest monitorowana i wykonywane są co kilka tygodni badania dopplerowskie, dzięki którym lekarz monitoruje jak przeciwciała wpływają na płód i jaki jest stopień niedokrwistości. Jeśli krew w naczyniach mózgowych płynie szybko, oznacza to znaczną niedokrwistość. Wtedy do 35. tygodnia ciąży wykonywane są transfuzje dopłodowe, a ciąża rozwiązywana jest w 37. tygodniu. Odpowiednie postępowanie sprawia, że przeżywa większość, bo ponad 90% dzieci dotkniętych niedokrwistością spowodowaną konfliktem serologicznym.