Grupa krwi a konflikt serologiczny

Grupa krwi a konflikt serologiczny

Wiele przyszłych mam obawia się wystąpienia konfliktu serologicznego w ciąży. Kto jest na niego najbardziej narażony? W jaki sposób szacuje się jego ryzyko i jak zapobiega się jego konsekwencjom? Jaka przedstawia się zależność grupa krwi a konflikt serologiczny?

W przeszłości, gdy nie istniały jeszcze dokładne badania krwi oraz profilaktyka konfliktu serologicznego, dochodziło do niego często. Teraz problem ten został praktycznie całkowicie wyeliminowany i szacuje się, że pojawia się zaledwie w 4 przypadkach na 1000 ciąż.

Czym jest konflikt serologiczny?

Aby poznać przyczyny konfliktu serologicznego oraz jego specyfikę, należy bliżej przyjrzeć się krwi człowieka. Występuje ona standardowo w czterech grupach głównych określanych jako A, B, AB oraz 0. Oprócz tego krew określana jest także czynnikiem Rh, który może być dodatni – Rh+ albo ujemny – Rh-.

Do konfliktu serologicznego dochodzi najczęściej z powodu niezgodności pomiędzy czynnikami Rh matki i dziecka, czyli matka ma czynnik Rh-, natomiast dziecko Rh+. Zatem kluczowy jest czynnik Rh, ale może także dojść do powstania konfliktu w grupach głównych, czyli A, B, AB oraz 0.

Kiedy ma miejsce konflikt serologiczny w ciąży?

Do konfliktu serologicznego w ciąży dochodzi wtedy, gdy grupa krwi matki ma czynnik Rh-, natomiast dziecka Rh+. Jest to konsekwencją ciąży z partnerem, który także posiada grupę Rh+, ponieważ wtedy ich wspólne dziecko może posiadać grupę krwi Rh+.

Konflikt krwi matki i dziecka zachodzi wtedy, gdy ich krew nawet w niewielkiej ilości (0,2 ml) miesza się ze sobą. Ma to miejsce najczęściej podczas akcji porodowej, ale również w innych przypadkach. Oto one:

• badania prenatalne,
• cesarskie cięcie,
• krwotoki,
• odklejenie się łożyska,
• poronienie,
• poród zabiegowy,
• z kleszczami,
• zabiegi wewnątrzmaciczne.

Grupa krwi Rh+ posiada specjalny antygen D, którego nie ma grupa krwi Rh-. Grupa Rh- reaguje wtedy wytworzeniem specjalnych przeciwciał przeciwko grupie krwi Rh+, co prowadzi do niszczenia jej czerwonych krwinek. U dziecka może dojść wtedy do rozwoju choroby hemolitycznej, której konsekwencją jest niedokrwistość, zaburzenia rozwoju, a nawet poronienie i śmierć.

Konflikt serologiczny w grupach głównych

Może pojawić się również konflikt serologiczny w grupach głównych. Dotyczy on jednak nie płodu, ale noworodka, czyli jego konsekwencje pojawiają się już po porodzie. W takim przypadku konflikt krwi pojawia się, gdy matka ma grupę krwi 0, natomiast dziecko dziedziczy po ojcu grupę krwi A lub B.

Do takich konfliktów serologicznych dochodzi jednak rzadko i nie mają one tak negatywnych konsekwencji niż konflikt wynikający z odmiennych czynników Rh krwi. Najczęściej efektem jest anemia, żółtaczka.

Profilaktyka konfliktu serologicznego

Dzisiaj konsekwencjom konfliktu serologicznego można zapobiegać i najważniejsza jest profilaktyka. Jeśli określa się szansę na konflikt serologiczny tabela z grupami krwi pozwala na wyznaczenie, kiedy może się on pojawić. Do tego celu konieczne są także badania krwi i oznaczenie grupy i czynnika Rh. Gdy rzeczywiście prawdopodobieństwo istnieje, wówczas przyszła mama jest obejmowana specjalnym programem profilaktycznym.

Zapobieganie konfliktowi serologicznemu polega głównie na podaniu specjalnych immunoglobulin anty-D po porodzie. W rzadszych przypadkach, gdy pojawiają się komplikacje, wykonuje się transfuzje krwi. Dzięki temu można wyeliminować negatywne konsekwencje, spowodowane przez konflikt krwi wynikający z odmiennych grup krwi i czynnika Rh.