Co to jest konflikt serologiczny

Co to jest konflikt serologiczny

Do konfliktu serologicznego może dojść u kobiet, które mają czynnik krwi Rh-, natomiast dziecko z partnerem o czynniku Rh+. Czym dokładnie jest konflikt serologiczny? Jak do niego dochodzi? Czy można mu zapobiegać?

Krew ludzka różni się pomiędzy sobą. Także nasza krew jest inna nie tylko pod względem grup, ale też czynnika Rh. Układ Rh powiązany jest z istnieniem lub brakiem antygenów, z których najważniejszym jest antygen D – antygen ten może występować na powierzchni erytrocytów krwi. Osoby, które go posiadają, mają czynnik krwi Rh+, natomiast te, które go nie mają – czynnik krwi Rh-.

Oznaczenie czynnika Rh, a tym samym obecności lub nieobecności antygenu D ma szczególne znaczenie w przypadku transfuzji krwi, a także dla przyszłych rodziców, ponieważ może powstać wtedy tak zwany konflikt serologiczny – co to jest?

Czym jest konflikt serologiczny?

Podłożem konfliktu serologicznego jest reakcja odpornościowa, która pojawia się pomiędzy przeciwciałami wytwarzanymi przez matkę, a antygenami krwinek dziecka. Ma miejsce wtedy, gdy matka posiada czynnik krwi Rh-, natomiast partner i dziecko ma czynnik Rh+. Zatem matka jest uczulona na antygen D.

Wówczas konflikt serologiczny pojawia się w momencie, w którym niewielka ilość krwi dziecka dostaje się do krwiobiegu matki, czyli ma miejsce tak zwany przeciek płodowo-matczyny.

Sytuacje, w których krew dziecka może zetknąć się z krwią matki:

• poród,
• poród zabiegowy, na przykład z wykorzystaniem kleszczy,
• cesarskie cięcie,
• poronienie,
• odklejenie się łożyska,
• zabiegi wewnątrzmaciczne,
• krwotoki,
• badania prenatalne.

Najczęściej ma to miejsce w momencie porodu. Gdy dochodzi do przedostania się krwinek o czynniku Rh+ dziecka do krwiobiegu matki, wówczas jej organizm rozpoczyna produkcję przeciwciał przeciwko antygenowi D obecnemu na erytrocytach krwi dziecka.

W konsekwencji dochodzi do niszczenia czerwonych krwinek, a tym samym może wywołać to u dziecka niedokrwistość i zahamowanie jego rozwoju. Wtedy konflikt serologiczny może doprowadzić nawet do obumarcia ciąży i poronienia.

Jak zapobiega się konfliktowi serologicznemu?

Konfliktowi serologicznemu i chorobie hemolitycznej u noworodka można jednak zapobiegać. W tym celu najważniejsze jest niedopuszczenie do powstania konfliktu.

Stosuje się wówczas u kobiet ciężarnych zastrzyki z immunoglobuliny anty-D, która nazywana jest także jako RhD czy Rhogram. Substancja ta ma naturalne pochodzenie i wytwarzana jest z krwi. Wówczas zapobiega powstawaniu u matki przeciwciał groźnych dla dziecka, dlatego nie dochodzi do konfliktu serologicznego.

Skuteczność profilaktyki jest bardzo wysoka i szacuje się ją na 99%. W Polsce najczęściej podaje się immunoglobulinę jeden raz – po porodzie, w okresie do 72 godzin po nim, ale także u kobiet, u których:

• dokonano usunięcia ciąży pozamacicznej,
• przeprowadzono aborcję,
• wykonano inwazyjne badania prenatalne, na przykład amniopunkcję,
• pojawiły się silne krwotoki w II lub II trymestrze ciąży.

Niektórzy lekarze zalecają również podawanie immunoglobuliny w dwóch dawkach – w 28. tygodniu ciąży, a także po porodzie.

Zatem jeśli chodzi o konflikt serologiczny a zajście w ciążę, jak najbardziej jest to możliwe, ale należy pamiętać o tym, aby oznaczyć czynniki krwi partnerów, a potem, w razie potencjalnego ryzyka wystąpienia konfliktu serologicznego, stosować odpowiednie środki zapobiegawcze. Wtedy dziecko będzie właściwie zabezpieczone.

Gdy jednak konflikt serologiczny pojawi się, wówczas odpowiednio monitoruje się dziecko, a w razie konieczności przeprowadza się transfuzję krwi jeszcze przed naturalnym porodem.